W piątek, 14 kwietnia o godzinie 14:14 czasu polskiego z kosmodromu w Gujanie Francuskiej wystrzelono sondę JUICE, która zbada warunki do powstania życia na księżycach Jowisza. Udział w przygotowaniu urządzeń badawczych mieli naukowcy z Politechniki Koszalińskiej!

Misję Juice realizuje Europejska Agencja Kosmiczna (ESA). Zakłada ona, że ważąca 5 ton sonda dotrze do układu Jowisza i zbada jego trzy lodowe księżyce: Ganimedesa, Europę i Kallisto. Są to tzw. lodowe księżyce. Dlatego też badacze przypuszczają, że pod warstwami lodu mogą istnieć oceany płynnej wody.

Zgodnie z planami sonda ma dotrzeć na Jowisza w 2031 r. JUICE ma badać także samą planetę i jej otoczenie. Celami misji, oprócz wyżej wymienionych, są: badania atmosfery, środowiska magnetycznego, wulkanicznego księżyca Io, pyłowych pierścieni i mniejszych księżyców. Instrumenty pomiarowe i komponenty funkcjonalne dla tej misji opracowały zespoły naukowe łącznie z 16 krajów europejskich oraz USA (NASA), Japonii (JAXA) i Izraela (ISA). Udział naukowców i inżynierów z Polski był kluczowy dla całego przedsięwzięcia.

Trzy z dziesięciu instrumentów zostały zrealizowane dzięki udziałowi polskich podmiotów. Centrum Badań Kosmicznych PAN przewodziło w pracach nad konstrukcjami mechanicznymi sondy i komputerem głównym instrumentu RPWI, przeznaczonego do scharakteryzowania emisji radiowych oraz środowiska plazmowego Jowisza i jego lodowych księżyców.

W prace zaangażowana była również firma Astronika. Specjaliści z tej firmy uczestniczyli w przygotowaniu dwóch rodzajów urządzeń: anten instrumentu RWI (Radio Wave Instrument) oraz wysięgników LP-PWI (Langmuir Probe – Plasma Wave Instrument). Przypomnijmy, że w przygotowanie anten RWI włączyli się naukowcy z naszej uczelni. Zespół prof. dr. hab. inż. Witolda Gulbińskiego z Katedry Fizyki Technicznej i Nanotechnologii zajął się wytworzeniem na antenach RWI pokryć typu DLC (Diamond Like Carbon).

Powłoka typu DLC, określana również jako powłoka diamento-podobna, to powłoka nanokompozytowa, która wykazuje unikalne właściwości naturalnych diamentów, takie jak: wysoka twardość, odporność na korozję, niskie tarcie, izolacja elektryczna i inne. Przygotowana przez specjalistów z Politechniki Koszalińskiej dodatkowa powłoka DLC będzie szczególnie istotna podczas asysty grawitacyjnej z Wenus, kiedy sonda będzie znajdowała się bliżej Słońca i temperatury anten wzrosną do ponad 200 stopni Celsjusza. Powłoka DLC przygotowana na naszej uczelni pozwoli zredukować temperaturę taśm do bezpiecznego poziomu.

Prace naukowe podczas misji JUICE zaczną się około sześć miesięcy po dotarciu do Jowisza. Pierwsze rezultaty badań będą możliwe do osiągnięcia około 2032 roku. Pewne dane będą także zbierane wcześniej, podczas podróży sondy w kierunku gazowej planety. Wtedy także otrzymamy pierwsze wykonane w trakcie misji obrazy.

Ilustracja: European Space Agency