Naukowcy z Politechniki Koszalińskiej są zaangażowani w realizację międzynarodowego projektu badawczego, którego celem jest kompleksowe zbadanie problemów obszarów wiejskich. To pierwszy, współrealizowany przez naszą uczelnię projekt naukowy finansowany z unijnego programu Horizon Europe.

Program Horizon Europe to inicjatywa Unii Europejskiej. Jest największym programem na rzecz badań i innowacji, który ma wzmocnić konkurencyjność kontynentu europejskiego. Program zastąpił poprzednią inicjatywę Horizon 2020, jego budżet wynosi 95,5 miliarda euro, a realizacja jest przewidziana na lata 2021-2027.

Zbadają problemy, którymi żyją mieszkańcy wsi

Obszary wiejskie obejmują 80 procent terytorium Unii Europejskiej. Są miejscem zamieszkania 30 procent populacji UE. Obszary te podlegają zmianom demograficznym, klimatycznym, gospodarczym, społecznym i środowiskowym, zmiany te z kolei mają wpływ na jakość życia zamieszkujących je społeczności. Próba sprostania tym wyzwaniom wymaga dokładnego zrozumienia specyfiki tych terenów i tego, z czym muszą się zmierzyć ich mieszkańcy. I właśnie rozpoznanie problemów obszarów wiejskich jest głównym zadaniem, finansowanego z programu Horizon Europe, projektu, w realizacji którego uczestniczy Politechnika Koszalińska.

Tytuł projektu „Giving Rural Actors Novel data and re-Useable tools to Lead public Action in Rural areas”, w skrócie GRANULAR („Dostarczanie nowych danych i narzędzi wielokrotnego użytku na potrzeby działań publicznych na obszarach wiejskich”).

Liderem projektu jest Center International de Hautes Etudes Agronomiques Méditerranéennes (CIHEAM-IAMM) – międzynarodowa instytucja zajmująca się studiami w zakresie ekonomiki rolnictwa i rozwoju terenów wiejskich państw śródziemnomorskich. Instytucja ma siedzibę w Paryżu i grupuje badaczy z państw basenu Morza Śródziemnego. W skład zespołu realizującego projekt GRANULAR wchodzi 23 partnerów. To instytuty akademickie, organizacje międzynarodowe, organizacje pozarządowe, sieci obszarów wiejskich i władze lokalne z 12 państw europejskich: z Polski, a także z Belgii, Czech, Grecji, Finlandii, Francji, Hiszpanii, Holandii, Niemiec, Szwecji, Wielkiej Brytanii i Włoch.

Nasz kraj reprezentują dwie instytucje: Politechnika Koszalińska oraz European Rural Development Network (ERDN, czyli Europejska Sieć Rozwoju Obszarów Wiejskich) – organizacja mająca siedzibę w Polsce, skupiająca instytucje badawcze z krajów Europy Środkowej i Wschodniej, zajmująca się badaniami nad rozwojem obszarów wiejskich i rolnictwa. (http://erdn.eu/)

Zespołem badawczym z Politechniki Koszalińskiej kieruje dr Agnieszka Kurdyś-Kujawska z Katedry Finansów Wydziału Nauk Ekonomicznych.

Kompas dla obszarów wiejskich

W ramach realizacji projektu GRANULAR przewidziano przeprowadzenie wielostronnych i interdyscyplinarnych badań, dzięki którym możliwe będzie pozyskanie wiedzy na temat różnorodności obszarów wiejskich. Prowadzone w ramach projektu Multi-Actor Labs warsztaty z udziałem naukowców, przedstawicieli organizacji rolniczych, samorządowców, przedstawicieli organizacji pozarządowych i lokalnej społeczności pozwolą na wygenerowanie nowych zestawów danych pierwotnych.

Dane te pozwolą na opracowanie wskaźników określających odporność, dobrostan, jakość życia i atrakcyjność obszarów wiejskich. Przyczyni się to do sformułowania zaleceń dla przyszłych polityk istotnych dla obszarów wiejskich UE oraz wdrożenie długoterminowej wizji obszarów wiejskich.

W ramach projektu powstanie kompas obszarów wiejskich – zalecany kierunek rozwoju uwzględniający czynniki wpływające na społeczności wiejskie i ich cechy funkcjonalne. Jak podkreśla dr Agnieszka Kurdyś-Kujawska, to nowatorskie podejście koncepcyjne i metodologiczne pozwoli w kompleksowy sposób rozpoznać czynniki, które przesądzają o zmianach na obszarach wiejskich. Odpowiednio opracowane zbiory danych zostaną udostępnione na specjalnej platformie internetowej, z której będą mogły korzystać różne instytucje zaangażowane w rozwój obszarów wiejskich.

Jak dodaje dr Agnieszka Kurdyś-Kujawska stworzone w projekcie GRANULAR Multi-Actor Lab opiera się na platformie Multi-Actor SHERPA (Sustainable Hub to Engage into Rural Policies with Actors) utworzonej w drugiej rundzie tworzenia MAP (Multi-Actor Platform), w ramach programu Horizon 2020 (https://rural-interfaces.eu/). MAP Zachodniopomorskie koordynowane jest przez ERDN, której członkiem jest Wydział Nauk Ekonomicznych Politechniki Koszalińskiej.

MAP Zachodniopomorskie kieruje dr Agnieszka Kurdyś-Kujawska. Platforma ta działa na poziomie regionalnym, koncentruje się na analizie współczesnych trendów w użytkowaniu gruntów oraz identyfikowaniu zależności między zmianą klimatu a użytkowaniem gruntów. (https://rural-interfaces.eu/maps/poland-zachodniopomorskie/).

Realizacja projektu rozpoczęła się 1 października 2022 roku i potrwa do 31 września 2026 roku. Całkowity budżet wynosi 6 mln 663 tys. euro. Na badania, które przeprowadzą naukowcy z Politechniki Koszalińskiej zaplanowano 160 tys. euro.