W cyklu #zaufaneinfo prezentujemy najważniejsze informacje dotyczące Ukrainy i Ukraińców, które przygotował dr Roman Ardan, pełnomocnik rektora ds. wsparcia studentów z Ukrainy.

---

1. Ukraina jest republiką parlamentarną. Od północy graniczy z Białorusią, od zachodu - z Polską, Słowacją i Węgrami, a od południa - z Rumunią i Mołdawią oraz Morzem Czarnym i Morzem Azowskim. Od północnego wschodu i wschodu jej sąsiadem jest Federacja Rosyjska.

2. Ukraina jest państwem suwerennym od 1991 r. W 2009 r. przystąpiła do programu Partnerstwo Wschodnie, od 2014 r. jest krajem stowarzyszonym z Unią Europejską. Od 1 stycznia 2016 r. kraj jest członkiem strefy wolnego handlu z Unią Europejską.

3. Liczba ludności (bez okupowanego przez Rosję Krymu) wynosi 41 milionów osób. Powierzchnia Ukrainy (603 tys. km kw.) jest równa powierzchni Niemiec i Wielkiej Brytanii razem wziętych.

4. Odpowiedź na pytanie o wiek Ukrainy nie jest łatwa. Grupy plemion słowiańskich na obecnym terytorium Ukrainy uformowały się w V-VII w., natomiast państwo Ruś Kijowska, z której wywodzi się dzisiejsza Ukraina, istniało od IX w.

5. Językiem państwowym jest język ukraiński. Przeprowadzony w 2001 r. spis powszechny wykazał, że 77,8 proc. osób identyfikuje się jako Ukraińcy, a 17,3 proc. – Rosjanie. 67,5 proc. uważa język ukraiński za ojczysty, a 29,6 proc. – rosyjski. Według badań z 2011 r. (Research & Branding Group) 45 proc. obywateli w pracy posługuje się językiem ukraińskim, rosyjskim natomiast 35 proc. W obu językach komunikuje się 18 proc. obywateli. Język rosyjski przeważa w Donbasie, na Krymie i na południu Ukrainy. Język ukraiński należy do grupy języków wschodniosłowiańskich. Posługuje się nim 41–45 milionów ludzi.

6. Współczesny alfabet ukraiński stanowi odmianę cyrylicy. Fonetyka języka ukraińskiego znacząco różni się zarówno od polskiej, jak i rosyjskiej. Ze słów mojego ojca i doświadczenia mojego syna wynika, że ukraińskie dzieci uczęszczające do polskich szkół podstawowych są świetne z fonetyki. Piszemy „ch” czy samo „h”? Nie ma problemu: jeżeli w ukraińskim odpowiedniku jest dźwięk „х” – pisz „ch”, jeśli „г” – pisz „h” („х” = polskie „ch”, „г” nie ma odpowiednika w fonetyce polskiej. Podobnie rozstrzyga się „ó” czy „u”.

7. Jak najlepiej witać się z Ukraińcem? W dzień/o poranku/wieczorem: ukraiński: Добрий день/Дoбpого paнку/Добрий вечір; transkrypcja: dobryj deń/dobroho ranku/dobryj weczir. Odpowiednik „Cześć!” (różny na powitanie/pożegnanie): ukraiński – Привіт!/Бувай!, transkrypcja: Prywit!/Buwaj!

8. Do niedawna Ukraińcy interesowali się głównie polityką wewnętrzną. Frekwencja w wyborach prezydenckich 2019 r. wyniosła 62,9 proc. Dla porównania w Polsce podczas ostatnich przed pandemią COVID wyborów prezydenckich (2015 r.) frekwencja wyniosła odpowiednio: 49 proc. (w pierwszej turze) i 55,3 proc. (w drugiej turze głosowania).

9. Ukraińcy w większości postrzegają Polskę pozytywnie - jako przykład dynamicznej transformacji od kraju postkomunistycznego do szybko rozwijającej się gospodarczo demokracji. Odbierają też Polskę jako kraj sprzyjający bliższej integracji Ukrainy z Unią Europejską. Ukraińcy bardzo doceniają pomoc okazywaną uchodźcom przez polskie społeczeństwo.

10. 72 proc. obywateli deklaruje się jako osoby wierzące. Dominuje prawosławie z podziałem (udział wśród wszystkich Ukraińców): 34 proc. – Kościół Prawosławny Ukrainy, 14 proc. – Kościół Prawosławny Ukrainy Moskiewskiego Patriarchatu, 9 proc. – prawosławni, którzy nie określili się z wyborem kościoła. Ponad 8 proc. Ukraińców (głównie na zachodzie kraju) to wierni Kościoła Greko-Katolickiego.

11. Ulubione potrawy to oczywiście barszcz i warenyky (te ostatnie nazywane są w Polsce pierogami).

12. Nie dziwcie się, kiedy Ukraińcy powiedzą, że będą spać na dywanie, chociaż mają do dyspozycji kanapę. Kanapa po ukraińsku to dywan (диван), natomiast dywan (ten na podłodze) to kylym (килим).

---

dr Roman Ardan

Urodził się we Lwowie. Rocznik 1963. Absolwent Uniwersytetu Lwowskiego/Uniwersytetu Moskiewskiego. Doktorat: Uniwersytet Moskiewski (matematyka stosowana, 1990). Do 1999 r. związany był z uczelnią, którą ukończył. Od 23 lat pracuje na Politechnice Koszalińskiej – w Katedrze Ekonomii Wydziału Nauk Ekonomicznych.