Politechnika Koszalińska znalazła się w gronie pięciu sygnatariuszy porozumienia o współpracy przy realizacji projektu "Sztuka mimo wszystko" dotyczącego wspólnych realizacji pomnikowych Adama Haupta i Franciszka Duszeńki takich jak Pomnik Wdzięczności w Koszalinie oraz upamiętnienia w Treblince i Westerplatte. Efektem projektu będzie wystawa, którą w dniach od 29 czerwca do 17 sierpnia 2025 r. będzie można oglądać w Muzeum w Koszalinie.

Przedsięwzięcie jest realizowane w ramach projektu badawczego dr hab. Katarzyny Radeckiej, prof. PK pn. „Przeżycia zastygłe w materii. Adam Haupt wojna a twórczość”. Stronami porozumienia są: Politechnika Koszalińska (z Wydziałem Architektury i Wzornictwa) i Muzeum w Koszalinie jako organizatorzy oraz Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku, Muzeum Narodowe w Gdańsku i Archiwum Państwowe w Koszalinie jako partnerzy. Wydarzenie patronatem honorowym objęli: prezydent Koszalina, prezydent miasta Gdańska oraz wojewoda pomorski.

Wernisaż wystawy odbędzie się 29 czerwca (niedziela), o godz. 12. Wstęp na wernisaż jest bezpłatny.

„Sztuka mimo wszystko” to opowieść o twórczości, która przetrwała pomimo traumatycznych doświadczeń wojennych, odciskających trwałe piętno na psychice, często na całe życie. To sztuka powstała w czasach niepewności, lęku o przyszłość oraz przetrwanie w trudnych latach powojennych. W okresie, gdy życie artystów i ich dzieła były pod ścisłą kontrolą, a twórczość często wykorzystywano do celów propagandowych, tacy artyści jak Franciszek Duszeńko – rzeźbiarz, oraz Adam Haupt – architekt, musieli balansować między spełnianiem oczekiwań władzy a zachowaniem swojej artystycznej wolności.

Duszeńko i Haupt współpracowali przy wielu projektach pomnikowych, których forma i treść często zawierały subtelne, ukryte przesłania – komentarze do sytuacji politycznej. Choć ich dzieła na pierwszy rzut oka mogły wydawać się zgodne z obowiązującą linią propagandową, przy bliższym spojrzeniu ujawniały głębsze, często krytyczne treści czy ukryte symbole.

Artystów połączyła wspólna przeszłość – lwowskie korzenie, działalność w Armii Krajowej oraz wspólna praca w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku (jeszcze w czasach, gdy jej siedziba znajdowała się w Sopocie). Na gruncie zawodowym zrodziła się między nimi przyjaźń, która zaowocowała wybitnymi realizacjami, takimi jak Pomnik Obrońców Wybrzeża na Westerplatte, Pomnik Ofiar Obozu Zagłady w Treblince oraz ich pierwsze wspólne dzieło – Pomnik Wdzięczności w Koszalinie.

Te trzy monumentalne realizacje są tematem wystawy, która po raz pierwszy w pełni przedstawia współpracę tych dwóch artystów, uwzględniając zarówno kontekst polityczny, jak i kwestie cenzury. Wystawa jest również hołdem dla Franciszka Duszeńki w setną rocznicę jego urodzin – Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwałą z dnia 24 lipca 2024 roku ustanowił Franciszka Duszeńkę patronem roku 2025.

Kuratorkami wystawy są:

- dr hab. Katarzyna Radecka, prof. PK – Politechnika Koszalińska; 

- Joanna Szymula-Grygiel – Muzeum Narodowe w Gdańsku. 

Adam Haupt (1920–2006) – architekt, pedagog, rektor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku (1962–1965). Studiował architekturę na Politechnice Lwowskiej oraz Akademii Górniczej w Krakowie, równolegle ucząc się malarstwa w krakowskiej ASP pod kierunkiem prof. Eugeniusza Eibischa. Dyplom inżyniera architekta uzyskał w 1946 roku pod opieką prof. Adolfa Szyszko-Bohusza. Od 1946 roku związany z Trójmiastem. Współtwórca m.in. Pomnika Bohaterów Westerplatte, Mauzoleum Ofiar Obozu Zagłady w Treblince oraz Cmentarza Żołnierzy Francuskich w Gdańsku. Wykładowca i dziekan, współtwórca kierunku wzornictwa przemysłowego w Bagdadzie. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Franciszek Duszeńko (1925–2008) – wybitny rzeźbiarz i pedagog, jeden z czołowych twórców polskiej rzeźby monumentalnej XX wieku. Żołnierz AK, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych. Studiował w Państwowym Instytucie Sztuk Plastycznych we Lwowie. Po wojnie kontynuował naukę w Łodzi, a od 1946 roku w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku, gdzie kontynuował karierę naukową, zostając profesorem a następnie rektorem tej uczelni. Twórca monumentalnych rzeźb, m.in. Pomnika Ofiar Obozu Zagłady w Treblince, Pomnika Obrońców Wybrzeża na Westerplatte oraz Pomnika Polskich Artylerzystów w Toruniu. W jego dorobku znajdują się również medale, rzeźby i płaskorzeźby. Inicjator Galerii Dzieł Zasłużonych Pedagogów Uczelni. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim, Oficerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.