Biblioteka
Politechniki Koszalińskiej

Wskaźniki bibliometryczne

Bibliometria – to termin stosowany od 1969 r., po raz pierwszy sformułowany przez Alana Pritcharda i jest zbiorem metod statystycznych i matematycznych stosowanych do analizy piśmiennictwa naukowego.

CiteScore

To wskaźnik bibliometryczny stanowiący miarę cytowalności wydawnictw ciągłych. CiteScore został stworzony w 2016 r. i stanowi jeden ze wskaźników opisujących czasopisma zindeksowane w bazie Scopus, będącej własnością firmy Elsevier. Podstawą do obliczenia CiteScore jest pięć podstawowych typów recenzowanych tekstów zindeksowanych w bazie Scopus – artykuły naukowe, rozdziały książek, recenzje, materiały konferencyjne oraz artykuły stanowiące opisy zbiorów danych. CiteScore za dany rok obliczany jest poprzez podzielenie liczby cytowań z ostatnich czterech lat (w tym także roku, dla którego jest obliczany) publikacji opublikowanych w tym czasie przez liczbę tych publikacji. Należy pamiętać, że wskaźnik CiteScore powinno się wykorzystywać jedynie do porównywania czasopism w obrębie jednej dyscypliny, ponieważ jest to wskaźnik nieznormalizowany i nie uwzględnia różnic pomiędzy dyscyplinami, takich jak średnia liczba cytowanych publikacji w jednym artykule czy też częstotliwość publikowania. CiteScore jest obliczany jednorazowo po zakończeniu danego roku i publikowany najczęściej w połowie roku następnego, dlatego nie zmienia się wraz z aktualizacją bazy Scopus. Aby sprawdzić CiteScore dla danego czasopisma, należy przejść do bazy Scopus, następnie wybrać u góry zakładkę Sources i przejść do strony z listą czasopism indeksowanych w bazie Scopus.

Przykład: Rocznik Ochrona Środowiska

Tytuł CiteScore Cytowania 2018-21 Dokumenty 2018-21
Rocznik Ochrona Środowiska 1,3 435 340

CiteScore 2021= {liczba cytowań dokumentów w czasopiśmie  w latach 2018-2021} over {liczba opublikowanych dokumentów  w czasopiśmie w latach 2018-2021}

CiteScore 2021= {435} over {340}  =1,3

Impact Factor

wskaźnik określający współczynnik wpływu, miarę oddziaływania czasopisma. Obliczany jest jako proporcja liczby cytowań do liczby artykułów w danym czasopiśmie na przestrzeni ostatnich dwóch lat dla danych zaindeksowanych w bazie Web of Science Core Collection. Analiza wskaźnika odbywa się na podstawie bazy Journal Citation Reports (JCR), wydawanej przez Clarivate Analytics. Baza gromadzi informacje o wiodących światowych czasopismach.

Sposób wyliczenia wskaźnika Impact Factor:

IF2021= {liczba cytowań w roku 2021 wszystkich artykułów opublikowanych w latach 2019-2020} over {liczba artykułów naukowych opublikowanych w latach 2019-2020}

Wskaźnik IF powinno wykorzystywać się jedynie do porównywania czasopism w obrębie jednej dyscypliny, ponieważ jest to wskaźnik nieznormalizowany, nie uwzględnia on różnic pomiędzy dyscyplinami, takich jak średnia liczba cytowanych publikacji w jednym artykule czy też częstotliwość publikowania. IF jest obliczany jednorazowo po zakończeniu danego roku i publikowany najczęściej w połowie roku następnego wraz z aktualizacją bazy JCR. Ewentualne poprawki są wprowadzane pod koniec roku.

https://jcr.clarivate.com/

Indeks Hirscha

(z ang. h-index, Hirsch number) opracowany przez Jorge E. Hirscha w 2005 r. sposób mierzenia osiągnięć naukowych z uwzględnieniem liczby publikacji i liczby cytowań. Jest definiowany jako: wskaźnik uzyskany poprzez uszeregowanie artykułów według cytowań – od największej do najmniejszej liczby cytowań – i wskazanie ostatniej pozycji, dla której liczba cytowań jest większa lub równa pozycji lub liczba publikacji danego badacza, z których każda cytowana była, co najmniej h razy. Wpływ na wartość wskaźnika mają liczba publikacji danego autora lub instytucji naukowej oraz liczba cytowań pracy w literaturze naukowej. Indeks h można wyznaczyć przy pomocy różnych narzędzi:

Web of Science Core Collection (WoSCC) – https://www.webofscience.com/

Scopus – https://www.scopus.com/

Google Scholar za pomocą Publish or Perish (PoP) – https://scholar.google.pl/

Wyniki uzyskane z różnych źródeł mogą różnić się od siebie w zależności od zawartości danej bazy.

Wskaźnik SNIP (Source Normalized Impact per Paper)

Source Normalized Impact per Paper (SNIP) to wskaźnik, który został stworzony w 2010 r. przez Henka Moeda z Uniwersytetu w Leiden i jest wykorzystywany do opisywania czasopism w bazie Scopus. SNIP pozwala na ustalenie cytowalności wskazanego czasopisma w odniesieniu do obszaru wiedzy. Wskaźnik naliczany jest raz w roku i określa on średnią liczbę cytowań znormalizowaną względem podatności na cytowanie. W przypadku czasopism z tych dziedzin, w których cytowanie jest mniej prawdopodobne, wartość pojedynczego cytowania ma większą wagę. SNIP jest znormalizowanym parametrem umożliwiającym porównywanie czasopism z różnych dyscyplin naukowych, które różnią się między sobą m.in. średnią liczbą cytowanych publikacji w jednym artykule czy też częstotliwością publikowania. Warto wspomnieć o kolejnym wskaźniku jakim jest SJR, który jest uzupełnieniem wskaźnika SNIP. Każdy z nich obliczany jest inaczej, a obydwa uzupełniają się w ocenie czasopisma i są kolejną propozycją w wielowymiarowej ocenie czasopism.

https://service.elsevier.com/app/answers/detail/a_id/29860/supporthub/scival/p/10961

https://service.elsevier.com/app/answers/detail/a_id/14884/supporthub/scopus/kw/SNIP/

Sumaryczny SNIP suma wszystkich SNIP-ów czasopism w których publikował autor, pomnożonych przez liczbę publikacji autora w danym czasopiśmie.

SCImago Journal Rank (SJR)

określany jako prestiż cytującego źródła i jego związek tematyczny z cytowanym czasopismem. Punktem wyjścia do obliczeń wskaźnika są czasopisma zaindeksowane w bazie Scopus oraz twierdzenie, że nie wszystkie cytowania są sobie równe. Na wartość cytowania bezpośredni wpływ ma dziedzina wiedzy, którą dane czasopismo reprezentuje oraz jakość i reputacja czasopisma cytującego. SJR określa liczbę cytowań z trzech ostatnich lat, które są podzielone przez liczbę dokumentów zindeksowanych przez tożsamy 3 letni okres. Pamiętać jednak należy, że wartość cytowań modyfikowana jest o wskaźnik SJR czasopism, z których te cytowania pochodzą. Im więcej cytowań z czasopisma o wysokim wskaźniku SJR tym SJR konkretnego tytułu będzie wyższy. Wskaźnik SJR można znaleźć w serwisie SCImago, w którym oprócz zaindeksowanych czasopism posiadających swój profil, znajdują się informacje między innymi dotyczące średniej liczby cytowań w poszczególnych latach, rankingi czasopism, narzędzia do wizualizacji wyników.

https://www.scimagojr.com/