Przyglądając się sytuacji na Ukrainie czujemy zaniepokojenie, jesteśmy przestraszeni i przytłoczeni. Odczuwamy niepokój przed tym, co może przynieść kolejny dzień. Nasze dzieci, nawet, jeżeli nie rozumieją, co się dzieje, to obserwując zdenerwowanych rodziców i oglądając telewizję, doświadczają tego, czym jest strach przed wojną. Dlatego pamiętaj, że nasz spokój to komunikat: „Wszystko jest w porządku”. Pojawia się jednak pytanie: jak pomóc dzieciom poradzić sobie z lękiem, jak uspokoić, jak wytłumaczyć to, co się dzieje?

Opracowanie przygotowała dr Joanna Radko, psycholog dziecięcy z Katedry Pedagogiki i Studiów Edukacyjnych Wydziału Humanistycznego Politechniki Koszalińskiej

1. Ważne są wspierające rozmowy. Otaczajmy dzieci opieką, czułością, zapewniajmy o bezpieczeństwie. Rozmawiajmy o emocjach, obawach, na tyle na ile to jest możliwe.
2. Ważne, by dziecko spróbowało nazwać to, co i jak czuje. Dzieci mogą potrzebować zachęty do mówienia o swoich obawach. Nie robią tego, bo nie chcą nas martwić. Niekiedy z rozmysłem nie mówią, co czują. Dlatego ważne jest zapewnienie, że jesteśmy otwarci na rozmowę.
3. Pamiętajmy, aby słowa dostosować do wieku dziecka. Dobierajmy pojęcia, których znaczenie dziecko już zna z doświadczenia. Wyjaśniajmy zdarzenia, które mają miejsce, prostym i zrozumiałym językiem.
4. Podstawową zasadą jest mówienie dzieciom prawdy.
5. Nie jest to łatwe zadanie, trudne rozmowy o wojnie wymagają od nas dużego wyczucia, otwartości i odwagi. Pamiętajmy, że to od nas zależy, jak nasze dzieci będą postrzegać ten bardzo trudny dla wszystkich czas.
6. Odpowiadajmy szczerze, ale w sposób, który nie przestraszy dziecka, wzmacniajmy te informacje, które budują jego poczucie bezpieczeństwa.
7. Pamiętajmy, żeby odpowiadać na pytania dzieci adekwatnie do ich wieku, im starsze dziecko tym więcej możemy podać szczegółów.
8. Nie mówmy dziecku, że jest za małe, żeby coś zrozumieć.
9. Nie oglądajmy migawek z wojny przy małych dzieciach. Przekaz powinien być dostosowany do ich możliwości poznawczych. Pamiętajmy, że dzieci są bardzo wrażliwe na obrazy, które potrafią długo w nich pozostać.
10. Podkreślajmy, że to, co się dzieje, ma miejsce w innym kraju, w naszym jest bezpiecznie. To ważne, że cały świat, wszystkie państwa, potępiają to, co się dzieje.
11. Podkreślajmy również, jak istotne jest to, że mamy siebie, że możemy być ze sobą i siebie wspierać.
12. Włączajmy dzieci w działania pomocowe. Dzieci lubią pomagać i to też daje im poczucie bezpieczeństwa, a także pokazuje, że są ważne.
13. Możemy na przykład pójść z dzieckiem do sklepu i kupić produkty żywnościowe, a następnie przekazać je do punktu zbiórki. Każdy nasz pomysł to dowód na to, że nie jesteśmy bezradni.
14. Dzieci będą potrzebowały odreagowania i rozładowania trudnych emocji. Dajmy im możliwość zabawy, zabaw na świeżym powietrzu. Zachęcajmy do aktywności, która będzie odwracać ich uwagę od aktualnych wydarzeń.
15. Jednym ze sposobów na przybliżenie dziecku nowej i trudnej rzeczywistości jest opowiedzenie jej w formie bajki. Bajka porządkuje wiedzę o świecie. Dzięki bajkom dzieci mogą nabrać dystansu do wydarzeń i emocji, nadać sens wydarzeniom. Bajki oswajają i pomagają radzić sobie z trudnymi emocjami, inspirują i zachęcają do działania.
16. Naszym zadaniem jako rodziców, jest chronić dzieci przed tym, co może je zranić czy przerazić oraz tłumaczenie im wszystkich elementów rzeczywistości.

Dziecko o wojnie będzie rozmawiać z rówieśnikami, z nauczycielami, z dziadkami, wujkami, a czasami nawet z panią w sklepie. Nigdy nie będziesz wyłącznym źródłem wiedzy, ale staraj się być najlepszym.